Instrumenty dęte

W tym momencie ilość przydatnych stroików zostaje zredukowana. Czas przyjrzeć im się bliżej. Przytrzymaj stroik przy źródle światła i popatrz na włókna w cięciu. Powinny być proste, równoległe i biec bezpośrednio od czubka do końca. Idealnie byłoby gdyby włókna były w równej odległości od siebie i miały równą grubość (przykł. 7 a). Z uwagi na fakt, iż stroiki są wykonane z rosnącego naturalnie materiału organicznego, włókna naturalnie będą posiadały pewne różnice w rozstawieniu i grubości. Unikać należy stroików posiadających włókna wyraźnie ciemniejsze i/lub grubsze niż reszta stroika (przykł. 7 b). Należy też unikać stroików o ciasnych grupach włókien (przykł. 7 c) lub posiadających obszary pozbawione dostrzegalnych włókien, szczególnie przy czubku (przykł. 7 d). Idealny stroik to taki, który jest dobrze zbalansowany i posiada większe włókna – ciasne grupy włókien lub przezroczyste miejsca najprawdopodobniej będą oznaczały zbalansowany stroik.

Ostatnią rzeczą do sprawdzenia jest cień bazy stroika (z ang. heart – serce). Cień stroika umieszczonego przy źródle światła powinien stopniowo i równo blednąć w kierunku czubka. Uważam, że sprawdza się to lepiej w naturalnym świetle. Przy czubku skierowanym w stronę sufitu, powinien być wyraźnie widoczny kształt odwróconej litery „U”, ze szczytem łuku litery „U” zbliżonym do czubka.

Po pozbyciu się stroików o nieprawidłowym kolorze trzciny, następnym krokiem jest sprawdzenie, jak dobrze zostały one wykonane.

Sprawdzany stroik powinien mieć właściwe wymiary i kształt pasujący do Twojego ustnika. Może być pomocne wzięcie ze sobą ustnika lub jakiegoś starego stroika, który do niego pasował. Czubek powinien w możliwie największym stopniu odpowiadać szerokości i kształtowi twojego ustnika, a długość cięcia powinna być równa długości otworu w Twoim ustniku. Szerokość stroika zwykle jest jednolita w obrębie tej samej marki. Długość cięcia może się zmieniać w zależności od grubości stroika – cieńsze stroiki mają tę część krótszą, grubsze zaś dłuższą.

Cięcie musi byc równe, a stroik powinien być symetryczny względem środkowej osi biegnącej od czubka do końca stroika. W stroikach, które są wycięte w taki sposób że glazurka otacza z obu stron dolną część cięcia – jak Mitchell Lurie, Rico Evolution czy Zonda (przykł. 2 a) – relatywnie łatwo można sprawdzić, czy cięcie jest równe, sprawdzając czy glazurka wystaje równo po obu stronach. Gdy glazurka kończy się prostą linią pociągnietą na całej szerokości stroika – jak Vandoren, Daniels, Rico Grand Concert czy Steuer French Cut (przykł. 2 b, c, d) – obcięcie w górnej części cięcia powinno mieć równy kształt litery „U” (przykł. 4). Innym prostym sposobem na sprawdzenie symetryczności stroika jest sprawdzenie zakończenia stroika. Łuk na glazurce powinien być regularny, ze szczytem pośrodku stroika, a wysokość obu szyn również powinna być równa (przykł. 5).

Kąt cięcia od czubka do glazurki również powinien być regularny i równy z obu stron (przykł. 6^2). Czasami trudniej to stwierdzić. Gdy spoglądamy na boczną stronę stroika i płaska tylna część oglądana jest nad podłogą, tło często rozprasza wzrok, szczególnie jeśli nie zawiera ono prostych linii. Gdy umieścisz cięcie między kciukiem a palcem wskazującym, kąt stroika stanie się bardziej wyraźny, a rozproszenie z tła będzie wyeliminowane. Aby sprawdzić drugą stronę, po prostu obróć stroik i weź go do drugiej ręki.

Niektóre określenia używane do opisania różnych części stroika mogą być trochę mylące. Mam nadzieję, że schemat (nr 1) uczyni określenia użyte w tym cyklu wpisów jasnymi i zrozumiałymi.

Trzcina

Stroiki są wykonane z trzciny o nazwie Arundo donax, która jest obecnie hodowana w wielu częściach świata. Jakość trzciny używanej do produkcji stroików może się znacznie zmieniać z roku na rok, zależnie od praw podaży i popytu oraz tego, czy rejon hodowli trzciny nawiedziły jakieś kataklizmy. Zwykle trzcina jest ścinana po okresie od dwóch do trzech lat uprawiania, a następnie jest suszona przez kolejny okres do trzech lat. To prowadzi do pierwszego etapu w doborze stroików w handlu detalicznym.

Cięcie stroika (vamp) powinno mieć kolor kremowy lub biały, pozbawiony przebarwień (przykł. 2 a, b i 3 a), podczas gdy glazurka (zwana też blatem) w nieobciętej części powinna być złociście żółta i lśniąca. Glazurka zwykle posiada również pewne ciemniejsze plamy (przykł. 2 b, c, d). Jeśli na cięciu lub glazurce znajdują się jakieś zielone ślady, oznacza to że albo trzcina została ścięta zbyt wcześnie, albo nie została we właściwy sposób wysuszona – takich stroików należy unikać.

Niektóre stroiki posiadają również rdzawo brązowe zabarwienie na cięciu lub płaskim spodzie stroika, zwykle biegnące wraz z włóknami. Czasami to zabarwienie to tylko cienka bruzda, innym razem występuje na całej szerokości stroika (przykł. 3 b, c). Widywałem całe pudełka stroików dotkniętych tym problemem. To przebarwienie spowodowane jest resztkami soku roślinnego – należy unikać wszystkich stroików posiadających tego typu przebarwienia.

Plamy na glazurce są mniej ważne. Stroiki pozbawione plam lub takie posiadające brązowe lub szare miejsca nie są pewne (przykł. 2 c, d). Nie miałem do czynienia z żadnym artykułem wspominającym o tego typu plamach na glazurce, a ten pomysł bierze się z moich własnych doświadczeń z budowania stroików – zauważyłem, że regularnie miałem problemy z wykonywaniem dobrych stroików, gdy glazurka posiadała cętki.

Z ekonomicznego punktu widzenia również wskazane jest, aby uważnie przetestować stroiki przed zrobieniem poważnych zakupów. Dla grających na instrumentach podwójnostroikowych zdecydowanie nie jest opłacalne wyrzucanie stroików tylko dlatego, że są słabo wykonane albo płytka jest niskiej jakości, wielu grających wykonuje więc stroiki samodzielnie i w ten sposób unikają problemów z niskiej jakości wykonaniem i gorszą jakością surowych materiałów. Choć komercyjnie dostępne stroiki nie są tanie, dla większości grających na instrumentach pojedynczostroikowych opłacalność ekonomiczna wykonywania stroików na własną rękę nie jest już tak istotna. Zrozumienie pewnych rzeczy związanych z trzciną stroikową i tym, jaki powinien byc s]dobry stroik, pozwala na zwiększenie prawdopodobieństwa kupienia dobrych stroików poprzez dokonanie uważnego wyboru w muzycznym sklepie.

W tym momencie ważne jest aby nadmienić o kilku znamiennych cechach. Nawet mimo iż stroik po bliższym przyjrzeniu się może wyglądać na idealny, nie jest to zagwarantowane, a jedynym sposobem sprawdzenia go jest gra. Pomocne może być, jeśli o źle grającym po zakupie stroiku pomyślimy jako o jabłku, które z zewnątrz jest idealne, lśniąco czerwone i słodko pachnie, lecz w środku jest zgniłe. Warto również pamiętać, że komercyjnie produkowane stroiki wciąż są surowym produktem, który wymaga ogrania, pewnych poprawek i ogólnie właściwego obchodzenia się z nim. Artykuł Floyda Williamsa „Stroiki – jak się nimi opiekować i jak poprawić ich odpowiedź” opublikowany w czasopiśmie „The Australian Clarinet and Saxophone Magazine” omawia tę kwestię bardziej szczegółowo.

Zdobycie stroików, które będą spójne, użyteczne, o dobrej jakości, i które na pewno będą grały po wzięciu do domu to pragnienie każdego muzyka grającego na instrumencie stroikowym. Sklepy muzyczne zwykle zawierają oszałamiającą różnorodność stroików, o różnych kształtach, rozmiarach, różnej twardości [dosł. siłach – strengths] i stylach wycięcia. Omówienie różnych cech charakterystycznych komercyjnie dostępnych stroików to zadanie godne Herkulesa, szczególnie gdy dobór marki stroików jest kwestią osobistego upodobania i najlepiej uwarunkowany jest metodą prób i błędów. Wszystkie stroiki muszą jednak posiadać pewne uniwersalne cechy i to właśnie one powodują, że zakup określonego stroika jest bardziej prawdopodobny.

Podczas robienia zakupów w sklepie spożywczym całkiem normalne i akceptowalne jest sprawdzenie produktów. Owoce sprawdza się zwykle pod kątem dojrzałości, jędrności, koloru, ślimaków i śladów, kształtu, a nawet zapachu – aby sprawdzić i upewnić się, że kupujemy tylko dobre owoce. Jedyną zwykle nieakceptowalną rzeczą jest sprawdzanie smaku. Podobnie jak z jabłkami, rzecz się ma ze stroikami. Szczegółowe badanie może ujawnić wiele aspektów stroika, a większość sklepów pozwala konsumentom na zakup niewielkich ilości stroików aby wybierać je sobie indywidualnie, nawet jeśli są zapakowane w różne pudełka. Niestety, podobnie jak nieakceptowalne jest smakowanie owocu przed zakupem, nie znam żadnego sklepu muzycznego który zezwalałby na sprawdzanie stroików przed nabyciem drogą kupna.